Vốn điều lệ là tổng số vốn do các thành viên góp vào hoặc các cổ đông đóng góp trong thời hạn nhất định và được ghi vào điều lệ công ty.
I. Khái niệm
- Vốn điều lệ doanh nghiệp là tổng giá trị tài sản do các thành viên đóng góp hoặc cam kết đóng góp khi thành lập doanh nghiệp. Là tổng giá trị mệnh giá cổ phẩn đã bán, đã được đăng ký mua khi thành lập công ty đối với loại hình công ty là cổ phần.
- Vốn điều lệ cho thấy tiềm lực tài chính của một doanh nghiệp, khả năng chịu trách nhiệm trước những rủi ro mà doanh nghiệp có thể gặp phải.
- Vốn điều lệ tùy vào tỉ lệ góp vốn của từng thành viên mà biểu thị cho phần chia lợi nhuận mà các thành viên đã đóng góp, quyền biểu quyết khi tham gia hội đồng thành viên, phân quyền trong công ty, chia tài sản khi giải thể công ty.
- Doanh nghiệp tư nhân không được gọi là vốn điều lệ mà được gọi là vốn đầu tư ban đầu.
Chú ý:
- Nếu doanh nghiệp không đăng ký những ngành nghề kinh doanh có điều kiện về vốn điều lệ thì có nghĩa là vốn điều lệ của doanh nghiệp là 1 đồng. Tùy thuộc vào từng doanh nghiệp, các thành viên thành lập công ty sẽ quyết định vốn điều lệ là bao nhiêu mà không phụ thuộc vào việc đăng ký ngành nghề đối với doanh nghiệp. Tuy nhiên, số vốn điều lệ cũng không nên quá thấp vì cho thấy sự yếu kém về tiềm lực tài chính của doanh nghiệp cũng không nên để vốn điều lệ quá cao để ảnh hưởng tới rủi ro mà khi doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ tài chính.
- Vốn điều lệ phụ thuộc vào sự quản lý và tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp, người đại diện theo pháp luật, chủ tịch hội đồng thành viên, chủ tịch hội đồng quản trị hoặc chủ tịch công ty.
- Vốn điều lệ làm căn cứ để mức độ chịu trách nhiệm về tài sản, từ đó xác định về trách nhiệm để các thành viên góp vốn thực hiện nghĩa vụ của họ.
- Vốn điều lệ là 1 phần để giúp các nhà đầu tư nhận thấy năng lực tài chính của doanh nghiệp từ đó liên quan đến 1 số những hoạt động liên quan đến tài chính doanh nghiệp: vay vốn ngân hàng, đầu tư dự án….
II. Quy định của pháp luật về vốn điều lệ
1. Đăng ký vốn điều lệ
- Để tránh tình trạng bị lập công ty ảo, luật doanh nghiệp 2014 quy định một số điều để giúp doanh nghiệp biết rõ hơn:
- Công ty TNHH : thời hạn để người góp vốn hoàn thành là 90 ngày tính từ ngày cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.
- Công ty hợp danh: thành viên góp vốn thực hiện góp đủ số vốn nếu không nộp đủ số vốn mà trong quá trình kinh doanh gây ra thiệt hại về kinh tế thì thành viên hợp danh góp vốn sẽ phải chịu trách nhiệm. Thành viên hợp danh chưa góp đủ số vốn thì khoản thiếu được coi là khoản nợ của thành viên hợp danh đối với công ty, hoặc thành viên góp vốn liên quan sẽ bị khai trừ khỏi công ty dựa trên quyết định của hội đồng thành viên.
- Công ty cổ phần: tại thời điểm đăng ký thành lập doanh nghiệp, tổng giá trị cổ phần đã được đăng ký mua và ghi trong điều lệ công ty được coi là vốn điều lệ của công ty.
2. Thay đổi vốn điều lệ
- Công ty trách nhiệm hữu hạn có thể tăng hoặc giảm vốn điều lệ: Việc tăng hoặc giảm vốn điều lệ do Hội đồng thành viên quyết định. Thời hạn là 10 ngày từ ngày hoàn thành thay đổi vốn điều lệ tới cơ quan đăng ký thành lập doanh nghiệp.
- Công ty cổ phần: có thể tăng hoặc giảm vốn điều lệ
- Tăng vốn điều lệ theo 1 trong những cách dưới đây:
- Chào bán cho các cổ đông hiện hữu;
- Chào bán ra công chúng;
- Chào bán cổ phần riêng lẻ.
- Thời hạn thực hiện thay đổi vốn điều lệ từ 10 ngày từ hoàn thành việc bán cổ phần
- Công ty hợp danh có thể tăng vốn điều lệ: tiếp nhận thành viên mới theo quyết định của hội đồng thành viên. Thời hạn là 15 ngày kể từ ngày được chấp nhận có thêm thành viên mới.
